از انبار تا ابتکار؛ مروری بر پروژه‌های شاخص سازه کانتینری


در سال‌های اخیر، کانتینرهای باری به عنوان ابزاری نوآورانه و کارآمد در عرصه ساخت‌وساز و معماری مطرح شده‌اند. ویژگی‌هایی چون استحکام بالا، مقاومت در برابر شرایط محیطی، قابلیت جابه‌جایی، سرعت در اجرا، صرفه‌جویی اقتصادی و امکان استفاده مجدد، این سازه‌ها را به گزینه‌ای محبوب در پروژه‌های متنوع مسکونی، تجاری، اداری و صنعتی تبدیل کرده است. افزون بر این موارد، پایداری محیط‌زیستی نیز یکی از مزایای مهم این روش ساخت‌وساز است. استفاده مجدد از کانتینرهای بلااستفاده، به کاهش ضایعات صنعتی و بهره‌برداری مجدد از منابع کمک می‌کند. این رویکرد نه تنها باعث کاهش اثرات زیست‌محیطی می‌شود، بلکه با ترویج طراحی پایدار، پاسخ مناسبی به دغدغه‌های روزافزون مرتبط با تغییرات اقلیمی و مصرف بی‌رویه منابع طبیعی ارائه می‌دهد. همچنین، کانتینرها امکان ساخت سازه‌های موقتی و قابل انتقال را فراهم می‌کنند؛ ویژگی‌ای که برای پروژه‌هایی با نیاز به جابه‌جایی یا اجرا در مناطق دورافتاده، بسیار کاربردی است. از سوی دیگر، ماژولار بودن این سازه‌ها به طراحان اجازه می‌دهد تا با ترکیب چند کانتینر و چیدمان خلاقانه، فضاهای متنوع و گسترش‌پذیر ایجاد کنند. برخی پروژه‌ها با حفظ ظاهر صنعتی کانتینر، به هویتی مدرن و مینیمال رسیده‌اند؛ در حالی‌ که برخی دیگر، با ایجاد بازشوها، ترکیب مصالح و تغییر در فرم اولیه، فضاهایی پویا خلق کرده‌اند. در ادامه، به بررسی نمونه‌هایی از این پروژه‌ها می‌پردازیم که هر یک بازتابی از ظرفیت‌های نهفته در کانتینرها هستند.


پروژه Drivelines Studio


این پروژه در شهر ژوهانسبورگ، آفریقای جنوبی اجرا شده و هدف اصلی از ساخت آن، فراهم‌سازی واحدهای مسکونی مقرون‌به‌صرفه در قلب شهر و ارتقاء کیفیت بصری محیط شهری بوده است. زیربنای کل این سازه حدود ۷۵۰۰ متر مربع است و در ۷ طبقه طراحی و اجرا شده است. طراحی پلان این مجموعه به شکل حرف V انگلیسی صورت گرفته است. در هر طبقه، ۸ واحد مسکونی به همراه دو دستگاه راه‌پله و یک آسانسور تعبیه شده است که دسترسی و گردش مناسب را برای ساکنین فراهم می‌سازد. این ساختمان با بهره‌گیری از ۱۴۰ کانتینر بازیافتی ساخته شده است. کانتینرها با توجه به رنگ طبیعی‌شان انتخاب شده‌اند تا نیاز به رنگ‌آمیزی مجدد نداشته باشند؛ در نتیجه، ترکیب رنگی نهایی پروژه بر اساس موجودی کانتینرها شکل گرفته است.

فرآیند ساخت به‌صورت درجا انجام شده؛ کانتینرها در محل برش خورده، روی‌هم چیده شده‌اند تا واحدهای مسکونی شکل بگیرند. یک برش مورب بزرگ از گوشه تا مرکز ضلع طولی هر کانتینر، پنجره‌هایی وسیع برای نورگیری و دید به نمای خیابان و حیاط ایجاد کرده است. تکرار و قرینه‌سازی این برش‌ها، الگویی منظم و دینامیک در نمای بیرونی ساختمان پدید آورده است.

این پروژه توسط شرکت LOT-EK طراحی شده است؛ شرکتی که سابقه‌ی قابل توجهی در زمینه‌ی طراحی و ساخت مسکن مقرون‌به‌صرفه دارد. ساخت این مجموعه در سال ۲۰۱۷ به پایان رسید. برای کسب اطلاعات بیشتر و مشاهده جزئیات کامل پروژه، می‌توانید به وب‌سایت رسمی شرکت LOT-EK در صفحه اختصاصی پروژه Drivelines Studios مراجعه کنید.

پروژه Nomadic Museum


موزه نومادیک در سال ۲۰۰۵ در شهر نیویورک با هدف ایجاد سازه‌ای موقت، قابل انتقال و با استفاده از مصالح پایدار طراحی و اجرا شد. معمار این پروژه، شیگرو بان، که به نوآوری در بهره‌گیری از مصالح بازیافتی شهرت دارد، در این پروژه از ۱۴۴ کانتینر (عمدتا ۲۰ فوتی) برای شکل‌دهی به نما و تحمل بار ثقلی استفاده کرده است. ساختار اصلی شامل یک سوله با خرپای فضاکار است که پوشش سقف آن‌ها فضای میانی را نیز در بر می‌گیرد. این پروژه در سال‌های بعد در سانتامونیکا (۲۰۰۶) و توکیو (۲۰۰۷) نیز بازطراحی و اجرا شد. زمان ساخت در هر موقعیت حدود دو ماه به طول انجامید. از مهم‌ترین ویژگی‌های این سازه، امکان مونتاژ و انتقال سریع آن است. با این حال، یکی از انتقادات وارده، عدم استفاده از فضای داخلی کانتینرها به‌عنوان فضای مفید نمایشگاهی است، که می‌توانست بهره‌وری بیشتری از این المان‌ها را فراهم کند.

برای مشاهده تصاویر و اطلاعات بیشتر می‌توانید به سایت shigerubanarchitects.com مراجعه کنید.


پروژه KEETWONEN


این پروژه در شهر آمستردام، توسط شرکت TempoHousing به‌منظور رفع بحران کمبود خوابگاه دانشجویی طراحی و اجرا شد و اکنون به‌عنوان بزرگ‌ترین خوابگاه کانتینری جهان شناخته می‌شود. ساخت آن تنها طی هشت ماه انجام شد، چراکه شرکت مجری با راه‌اندازی یک خط تولید اختصاصی در چین، قادر به تولید ۴۰ واحد کانتینری در هفته شد. کانتینرها به‌صورت کامل تجهیز شده و پس از حمل دریایی، در محل نصب شدند. پروژه در سال ۲۰۰۵ با ۶۰ واحد آغاز شد و به ۱۰۳۴ واحد با زیربنایی معادل ۳۱۰۲۰ مترمربع گسترش یافته است. این سازه‌ها در پنج طبقه طراحی و اجرا شده‌اند. برای ایجاد مسیر دسترسی به واحدها، بالکن‌هایی به عرض 2/1 متر به کمک یک سازه‌ی مستقل به بدنه‌ی کانتینرها افزوده شده است. با بررسی بازخورد کاربران در فضای مجازی، مشخص شده است که یکی از مشکلات مطرح‌شده در این پروژه، عرض محدود فضای داخلی واحدهاست. همچنین، ارتعاش بخش‌هایی از سازه در برخی شرایط نیز به‌عنوان یکی دیگر از نقاط ضعف آن مورد اشاره قرار گرفته است.

برای اطلاعات بیشتر درباره این پروژه، می‌توانید به سایت شرکت سازنده مراجعه کنید.

پروژه BRLO Brwhouse


پروژه BRLO Brwhouse، اثری از گروه معماری GRAFT، در سال ۲۰۱۶ در شهر برلین اجرا شد. این کافه-رستوان با زیربنایی حدود 600 متر مربع و با استفاده از 38 کانتینر طراحی و ساخته شده است. این سازه با چینش پهلو به پهلوی چهار کانتینر در هر طبقه و در مجموع سه طبقه اجرا شده است. طراحی معماری منحصربه‌فرد این پروژه موفق به دریافت سه جایزه بین‌المللی شده است. در این سازه، کانتینرها عمدتاً نقش باربر دارند، اما برخی نیز صرفاً با هدف زیبایی‌شناسی و ارتقای جلوه بصری به کار رفته‌اند؛ مانند برج نورپردازی فضای باز و رمپ ورودی که به جذابیت ظاهری پروژه افزوده‌اند.

برای اطلاعات جزئیات بیشتر در مورد این پروژه، می‌توانید به سایت www.archdaily.com مراجعه کنید.

پروژه Urban Rigger


پروژه Urban Rigger در سال ۲۰۱۳ به‌عنوان پاسخی به کمبود مسکن مقرون‌به‌صرفه در شهرها تأسیس شد. طراحی آن توسط گروه معماری Bjarke Ingels انجام شده و بر پایه معماری شناور روی آب شکل گرفته است. این پروژه با هدف ایجاد ساختمان‌ها و جوامع مسکونی در کرانه‌های آب، جایگزینی برای ساخت‌وسازهای سنتی در خشکی ارائه می‌دهد و در عین حال مزایای اجتماعی و زیست‌محیطی زندگی بر روی آب را بررسی می‌کند. همچنین به چالش‌هایی مانند تراکم جمعیت و کمبود مسکن ارزان در شهرها پاسخ می‌دهد. این پروژه نواحی غیرقابل استفاده کرانه آب را به جوامع پررونق تبدیل می‌کند.

پروژه Urban Rigger شامل ۹ واحد کانتینری در شهر کپنهاگن است که در یک طرح شش ضلعی به دور یک حیاط مرکزی قرار دارند و بر روی پلتفرم شناور ساخته شده‌اند. پایه این سازه سه طبقه (دو طبقه روی آب و یک طبقه زیر آب) از یک پانتون شناور شش ضلعی نامنظم تشکیل شده است. سپس سه کانتینر به گونه‌ای قرار می‌گیرند که حیاطی مسقف ایجاد کنند، در حالی که چشم‌اندازی در گوشه‌ها حفظ می‌شود. بر روی طبقه همکف، طبقه دیگری با شش کانتینر قرار می‌گیرد. در مجموع، این فضا برای ۳۰۰ متر مربع مسکن فراهم می‌کند که به 12 خانه فردی با مساحت بین ۲۳ تا ۳۰ متر مربع تقسیم شده است. از آنجا که این سازه شناور است، می‌توان آن را در سایر شهرهای بندری با محدودیت فضا و نیاز به مسکن مقرون‌به‌صرفه اجرا کرد.

جزئیات بیشتر این پروژه را می‌توانید در وب‌سایت رسمی آن مشاهده کنید.

پروژه Carroll House


در پروژه‌ای با عنوان Carroll House که توسط گروه معماری LOT-EK در سال 2016 طراحی شده است، تعداد ۱۵ کانتینر به یک واحد مسکونی منحصربه‌فرد برای یک خانواده تبدیل شده‌اند. این خانه که در یک قطعه زمین به ابعاد ۲۵ در ۱۰۰ فوت در محله‌ی ویلیامزبورگ بروکلین قرار دارد، با بهره‌گیری از فرم صنعتی کانتینرها و برش‌های مورب در طراحی، نمایی متمایز و در عین حال ساده ایجاد کرده و بازتابی از گذشته صنعتی این ناحیه و تحولات شهری معاصر آن است. House Carroll رویکردی هوشمندانه و ساده‌نگر به زندگی شهری است که با استفاده از مصالح صنعتی، فضایی آرام، خصوصی و در عین حال پیوندخورده با محیط پیرامون خلق می‌کند. این خانه نشان می‌دهد که چطور می‌توان میان خلوت شخصی و ارتباط با فضای بیرونی تعادلی معنادار ایجاد کرد و در عین حفظ حریم، حس باز بودن و ارتباط با فضای شهری را نیز حفظ نمود.

اطلاعات بیشتر این پروژه را می‌توانید در وب‌سایت رسمی آن مشاهده کنید.

پروژه مسکونی Joshua Tree


سازه‌ی مسکونی Joshua Tree که توسط استودیوی معماری Whitaker طراحی شده، از دل کویر سخت‌ و صخره‌ای کالیفرنیا سر برآورده و گامی نو در معماری کانتینری به شمار می‌آید. این پروژه، که قرار بود در سال 2020 به اتمام برسد، با آرایشی شعاعی از 19 کانتینر تشکیل شده است و هر کانتینر به‌گونه‌ای جهت‌گیری شده تا منظره‌ای چشمگیر فراهم سازد و نور طبیعی را جذب کند، بعلاوه حریمی خصوصی ایجاد نماید. فضای داخلی ۲۰۰ متر مربعی خانه شامل سه اتاق خواب، نشیمن، آشپزخانه و فضای غذاخوری است. سطح سفید روشن بدنه برای کاهش جذب حرارت آفتاب بیابان انتخاب شده و انرژی خانه به‌طور کامل از طریق پنل‌های خورشیدی تأمین می‌شود. در بخش پشتی نیز عرشه‌ای چوبی با جکوزی، در دل توپوگرافی طبیعی محوطه تعبیه شده که پیوندی میان معماری و طبیعت ایجاد می‌کند.

پروژه Qiyun Mountain Camp


Qiyun Mountain Camp یک پارک طبیعی برای ماجراجویی و ورزش‌ کردن است که در نزدیکی کوه Qiyun چین، یک مکان مقدس که به‌عنوان زادگاه آئین تائو و نماد یین-یانگ شناخته می‌شود، قرار دارد. معمار این پروژه استودیو LOT-EK است و ساخت آن در سال ۲۰۱۷ به پایان رسیده است. طراحی این پارک به‌گونه‌ای است که به‌طور هماهنگ با طبیعت بکر اطراف خود ترکیب می‌شود و ساختمان‌های خدماتی آن از کانتینرهای بازسازی شده ساخته شده‌اند. این کانتینرها با برش‌های دقیق و پیکربندی مجدد، به‌گونه‌ای منحصربه‌فرد تبدیل به فضاهای چندمنظوره و کاربردی می‌شوند. کانتینرها به شیوه‌های نوآورانه‌ای به هم متصل وترکیب شده‌اند تا انواع معماری منحصر به فردی را متناسب با برنامه‌های مختلف شکل دهند. پروژه Qiyun Mountain Camp با طراحی جسورانه و کاربردی، هماهنگی شگفت‌انگیزی میان معماری و طبیعت ایجاد کرده و تجربه‌ای بی‌نظیر و غوطه‌ورکننده برای بازدیدکنندگان فراهم می‌آورد. مساحت کل پروژه حدود ۶۹۷۰ متر مربع است.

برای اطلاعات بیشتر به لینک رجوع شود.

پروژه PUMA City


پوما سیتی، پروژه‌ای دیگر از گروه LOT-EK، یک سازه‌ی قابل‌حمل برای خرده‌فروشی و برگزاری رویدادهاست که از ۲۴ کانتینر تشکیل شده است. این پروژه با هدف مونتاژ و دمونتاژ مکرر طراحی شده و به بنادر مختلف در سراسر جهان سفر کرده تا توانمندی‌ها و انعطاف‌پذیری معماری کانتینری را به‌شیوه‌ای خلاقانه به نمایش بگذارد. این ساختمان سه‌طبقه، از کانتینرهایی تشکیل شده که به‌صورت پله‌ای روی هم قرار گرفته‌اند و فضاهایی باز، پیش‌آمده و تراس‌گونه در سطوح مختلف ایجاد کرده‌اند. طبقه دوم به فضاهایی نظیر دفاتر کاری، بخش رسانه و انبار اختصاص یافته و طبقه سوم میزبان یک کافه، سالن استراحت و محوطه‌ای برای رویدادها همراه با تراسی بزرگ و روباز است که فضایی دل‌پذیر برای گردهمایی و آرامش فراهم می‌آورد. در این طراحی، از کانتینرهای ۴۰ فوتی استفاده شده که با اتصالات استاندارد به هم متصل می‌شوند و امکان جابه‌جایی آن‌ها به‌عنوان محموله‌ی معمولی وجود دارد. پوما سیتی با زیربنای حدود ۱۰۲۵ متر مربع، نمونه‌ای برجسته و نوآورانه از معماری سیار است که با بهره‌گیری هوشمندانه از مصالح صنعتی، توازنی مؤثر میان عملکرد، انعطاف‌پذیری و طراحی معمارانه برقرار کرده است.

برای اطلاعات بیشتر به لینک رجوع شود.

پروژه Common Ground


Common Ground بزرگ‌ترین مرکز خرید کانتینری جهان و حاصل تجربه‌ای نوآورانه در احیای یک زمین بلااستفاده در قلب شهر است. این مجموعه در ۱۰ آوریل ۲۰۱۵ در شهر سئول افتتاح شد و از ۲۰۰ کانتینر حمل‌ونقل ساخته شده است که قابلیت تبدیل به سازه‌هایی با فرم‌های مختلف یا جابجایی به مکان‌های دیگر را دارد. با به‌کارگیری روش‌های ساخت پیش‌ساخته (مانند تولید ماژول‌ها در کارخانه، انتقال آن‌ها به محل پروژه و مونتاژ در محل) زمان ساخت این ساختمان ۵۳۰۰ متر مربعی تنها به پنج ماه کاهش یافت.

اطلاعات بیشتر در مورد این پروژه در وب سایت رسمی آن در دسترس است.

پروژه‌های Box Park در انگلستان


باکس‌پارک‌های لندن در شورِدیتچ و کرویدون، نمونه‌های برجسته‌ای از بازآفرینی فضاهای شهری هستند که با بهره‌گیری خلاقانه از کانتینرهای باری، تعریفی نو از خرده‌فروشی، رستوران و فضاهای رویدادمحور ارائه می‌دهند. این سازه‌های پیش‌ساخته که روزگاری تنها برای حمل کالاهای حجیم به‌کار می‌رفتند، در معماری قرن ۲۱ به نمادی از پایداری، انعطاف‌پذیری و نوآوری بدل شده‌اند. باکس‌پارک شورِدیتچ، که در سال ۲۰۱۱ به‌عنوان نخستین مرکز خرید پاپ‌آپ جهان افتتاح شد، با به‌کارگیری حدود ۶۱ کانتینر (۴۰ عدد در طبقه همکف و ۲۱ عدد در طبقه فوقانی)، فضایی موقت اما تأثیرگذار برای رشد برندهای مستقل و نوپا در بطن جامعه شهری فراهم کرد. این مرکز از زمان تأسیس، میزبان صدها کسب‌وکار کوچک بوده و با برگزاری بیش از ۲۰۰ رویداد سالانه، هزاران بازدیدکننده را جذب کرده است؛ به‌گونه‌ای که برآورد می‌شود سالانه بیش از ۸۰ میلیون پوند به اقتصاد محلی افزوده باشد.

در ادامه‌ی این موفقیت، باکس‌پارک کرویدون در سال ۲۰۱۶ با استفاده از ۹۶ کانتینر و خلق فضایی به وسعت تقریبی ۱۸۰۰ متر مربع، سطح تازه‌ای از طراحی کانتینری را به نمایش گذاشت. این مجموعه با چیدمانی ماژولار و انعطاف‌پذیر، به رستوران‌ها و برندهای مطرح این امکان را داد تا تجربه‌ای فراتر از آنچه از یک «جعبه‌ی فولادی» انتظار می‌رود، برای مخاطبان خلق کنند. در این پروژه، هر کانتینر مانند یک بوم خالی در اختیار صاحبان کسب‌وکار قرار گرفت تا آن را مطابق هویت برند خود شکل دهند. همین فرمول موفق باکس‌پارک در لیورپول، ومبلی و کمدن نیز به‌کار گرفته شد.

موفقیت باکس‌پارک‌ها صرفاً در خرده‌فروشی خلاصه نمی‌شود. این پروژه‌ها ثابت کردند که معماری کانتینری می‌تواند زمین‌های متروکه را زنده کند، زمان ساخت را به‌شدت کاهش دهد و با استفاده‌ی مجدد از مصالح، ضایعات ساختمانی را به حداقل برساند. هر کانتینر، به‌معنای صرفه‌جویی در مصرف فولاد، کاهش نیروی کار، و کاهش انتشار کربن است. سازه‌ی سبک این کانتینرها همچنین نیاز به فونداسیون گسترده را از میان برداشته و تأثیرات محیطی را به حداقل رسانده است.

برای اطلاعات بیشتر در مورد این پروژه‌ها به لینک مراجعه شود.

پروژه‌ Box Park در امارات


پس از موفقیت‌های باکس‌پارک لندن، نسخه اماراتی آن در شهر دبی نیز به بهره‌برداری رسید. کانتینرهای حمل‌ونقل جزء جدایی‌ناپذیر هویت برند باکس‌پارک هستند. در این کار، نوعی جادوی خاص وجود دارد، اینکه چگونه می‌توان یک شیء معمولی و فراگیر را به چیزی خواستنی و دگرگون‌کننده تبدیل کرد. باکس‌پارک دبی یک مفهوم سبک زندگی فضای باز است که انرژی زنده و پرتحرک آن حول فروشگاه‌ها و کافه‌های خاصی می‌چرخد که در کانتینرهای رنگارنگ جای گرفته‌اند. تصور کنید وارد فضایی شوید که هر کانتینر آن مانند یک گالری هنر کوچک، یک بوتیک یا یک رستوران پاپ‌آپ به نظر می‌رسد، همه این‌ها دست به دست هم داده‌اند تا جوی زنده و تقریباً شبیه به جشنواره ایجاد کنند. اگرچه باکس‌پارک دبی بخشی از جریان جهانی معماری کانتینری است، اما در حقیقت بازتابی از روحیه تجربی این شهر و نیاز به پذیرش ایده‌های نو در چارچوب‌های بومی و محلی آن محسوب می‌شود. باکس‌پارک دبی بازتعریفی از فضای خرده‌فروشی و تفریح در شهری است که به پیشروی در مرزها شهرت دارد. با ترکیب طراحی نوآورانه کانتینری با مجموعه‌ای گزیده از فروشگاه‌ها، رستوران‌ها و گزینه‌های سرگرمی، این مجموعه به مقصدی تبدیل شده که هم برای ساکنان محلی و هم برای گردشگران جذابیت دارد.